SJHK3113 TAJUK 3: PENYERAHAN SABAH DAN SARAWAK KEPADA BRITISH

PENYERAHAN SABAH DAN SARAWAK KEPADA BRITISH

Pendudukan Semula Keluarga Brooke dan Syarikat Berpiagam

Sabah (Syarikat Berpiagam)

ü Borneo utara menjadi jajahan British slps Jepun menyerah kalah 1945.

ü SBUB menyerahkan Borneo Utara kpd kerjaan British kerana SBUB tidak mampu memulihkan ekonomi negeri yg terjejas akibat pendudukan Jepun.

ü 15 Julai 1946, British mengambil alih secara rasmi pentadbiran di Borneo Utara.

ü Sabah ditadbir oleh PTB yg berusaha utk mengembalikan ketenteraman dan keamanan dalam negeri.

ü Negeri ditadbir oleh Gabenor dan dibantu oleh Majlis Penasihat.

ü Tidak ada penentangan dalam kalangan rakyat Sabah terhadap penyerahan negeri kepada Inggeris.

ü Drp segi perlembagaan dan pentadbiran, misalnya, telah ditubuhkan Majlis Mesyuarat dan Majlis Kerja yang dianggotai oleh lebih ramai orang awan daripada pegawai2 kerajaan.

ü Majlis2 bandaran dibentuk di beberapa buah bandar, khususnya yang besar-besar.

ü Anggota-anggotanya lebih ramai terdiri daripada orang awam yang dipilih atau dilantik daripada pegawai2 Kerajaan.

Sarawak (Keluarga Brooke)

ü British memperkealkan Pentadbiran Tentera British (PTB) pada 10 Sept 1945.

ü PTB berusaha utk mengembalikan ketenteraman, pemulihan ekonomi dan mengemas kini pentadbiran.

ü Hasil drp rundingan Charles Vyner Brooke dgn British pd Dis 1945, beliau bersetuju utk menyerahkan Sarawak kpd British.

ü Gerald T.MacBryan dihantar utk mendapatkan tandatangan ketua2 bumiputera dan pemimpin2 tempatan dlm Majlis Tertinggi Sarawak.

ü MacBryan telah menggunakan tipu muslihat untuk mendapatkan tandatangan pemimpin tempatan

ü Pada 8 Februari 1946, Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan penyerahan Sarawak kepada British

ü Namun begitu, pengumuman ini dibantah oleh pelbagai pihak terutamanya orang Melayu dan orang Iban.

ü Pada 1 Julai 1946, kerajaan British telah mengisytiharkan Sarawak sebagai jajahan Mahkota British dan Sir Arden Clarke dilantik menjadi Gabenor British yang pertama di Sarawak.

Sebab-sebab Penyerahan Sabah dan Sarawak kepada British

Sabah

1) Kerosakan akibat peperangan.

2) Desakan pemodal dan pelabur meminta British melindungi pelaburan mereka di Sabah.

3) British mahu mengeksploitasi sumber bahan mentar di Sabah dan ingin menjadikan Sabah sbg tmpt memasarkan hasil keluaran mereka.

4) British ingin kuasai Sabah bg menjamin kedudukan dan keselamatan mereka di Asia Tenggara.

5) Penyerahan Sabah telah dibayar wang sagu hati (2,260,00 British-SBUB)

Sarawak

1) Sejarah hubungan diplomatik.

· Sejak 1888, dasar perlindungan ke atas Sarawak, Sabah dan Brunei.

· British berkuasa penuh atas pertahanan dan hal ehwal luar negeri Sarawak.

· Bahagian/wilayah Sarawak tidak boleh digadai/diserah kpd sebarang kuasa asing tanpa persetujuan British.

2) Pertikaian keluarga

· Charles Vyner Brooke tidak mempunyai anak lelaki, hanya anak perempuan.

· Anthony Brooke (anak Betram) dilantik sbg Raja Muda Sarawak pd Mac 1939.

· Anthony dipecat kerana tidak layak (kasar dan curang).

3) Masalah kewangan

· Keadaan teruk slps perang.

· Kera2 pemulihan terpaksa dijalankan segera dan memerlukan belanja yg besar.

Reaksi Rakyat Tempatan terhadap Penyerahan Sabah dan Sarawak kepada Kerajaan British

Sabah

ü Penyerahan Sabah tidak mendapat tentangan hebat drp penduduk tempatan kecuali waris Sultan Sulu yg anggap Sabah miliknya.

· Penduduk sabah kurang berpendidikan, tidak faham tujuan sebenar sabah diserahkan.

ü Keadaan politik Sabah masih kurang jelass dan tiada parti politik yg boleh mengetuai penduduk Sabah menentang penyerahan tersebut.

ü Penduduk Sabah tidak berpengalaman dalam pentadbiran pada ketika itu.

Sarawak

ü Muncul beberapa buah persatuan Melayu.

ü Wlpn dilihat sbg usaha utk mengekalkan pemerintahan Raja Putih tetapi sebaliknya adalah utk mendapatkan kemerdekaan dgn cara mudah jika masih di bawah Brooke.

ü Peringkat awal, gerakan anti penyerahan dipimpin oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdullah. Kemudian berpecah kpd berikut:

· Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)

· Barisan Pemuda Sarawak (BPS)

· Pergerakan Pemuda Melayu Sibu (PPM)

ü Antara penentangan yg dijalankan:

· Hantar surat dan kawad bantahan kpd kerajaan British

· Tunjuk perasaan

· Memulau upacara perlantikan Gabenor Sarawak.

Tindak Balas Kerajaan British terhadap Pejuang

Sabah

ü British tidak menggalakkan kaum bumiputera untuk melibatkan diri dlm kegiatan politik.

Sarawak

ü Tindakan keras yg dilakukan:

· Amaran keras (Pekeliling No. 9)

· Mengingatkan kakitagan awam termasuk guru2 sek supaya memberikan kesetiaan kpd kerajaan dan elakkan diri drp terlibat dlm gerakan anti penyerahan.

· 338 org meletakkan jawatan.

ü Menjelang 1947, gerakan anti penyerahan semakin lemah akibat drp pelbagai kempen, dakyah dan ugutan yg dilakukan oleh British.

ü Ini telah mendorong golongan muda dalam PPM Sibu membentuk satu kumpulan ‘Rukun Tiga Belas’.

ü Diketuai oleh Awang Rambli Mohd Deli. Mereka bersumpah untuk menghapuskan semua org Eropah dan ketua2 Melayu yg bersubahat dgn British.

ü Merancang membunuh Sir Charles Arden Clarke (Gabenor). Tidak dapat dilaksanakan kerana pertukaran Gabenor (Sir Duncan George Stewart).

ü Tukar rancangan untuk bunuh Gabenor kedua ketika lawatan rasmi beliau ke Sibu.

ü 2 org ahli Rukun 13, Roslie Dhobie dan Morshidi Sidek berjaya menikan dan membunuh Gabenor.

ü Roslie Dhobie dan Morshidi Sidek dijatuhkan hukuman bunuh dgn digantung sampai mati.

ü Hukuman mati juga dijatuhkan kpd Awang Rambli Mohd Deli dan Bujang Suntong.

15 org lagi dihukum penjara.